Dna moczanowa
Hasło, które w Polsce rozprzestrzenia się wprost proporcjonalnie do ilości barów fast foodowych, wypitego alkoholu i spożywanych słodyczy, co niestety jest również w dużym stopniu skorelowane (o zgrozo????) ze wzrostem standardu życia społeczeństwa.
Schorzenie to charakteryzuje się występowaniem nawrotnych stanów zapalnych w stawach, których powodem jest nadmiar skrystalizowanego moczanu jednosodowego (kwasu moczowego) w płynie stawowym.
Górna granica prawidłowego stężenia kwasu moczowego we krwi:
- u mężczyzn 5,2 mg/dl;
- u kobiet przed menopauzą 4,0 mg/dl;
- u kobiet po menopauzie 4,7 mg/dl.
Po przekroczeniu tych wyników mówimy o dnie moczanowej, która na początku nie zawsze może być odczuwalna i jasna w diagnozie, natomiast gdy stężenie wzrośnie powyżej 7 mg/dl mowa jest o hiperurykemii i w tym wypadku robi się bardzo nieprzyjemnie!
Trochę teorii:
Kwas moczowy jest końcowym produktem przemiany puryn w organizmie człowieka, który w zdrowym ciele jest wydalany z moczem, jednak w momencie, gdy kilka elementów/zachowań regularnie krzyżuje się u danej osoby, proces ten zostaje zaburzony, co skutkuje wytrącaniem się kryształków moczanowych i odkładaniu się ich w okolicach o małym ukrwieniu i obniżonej ciepłocie ciała, czyli m.in. w więzadłach, ścięgnach, dystalnie położonych stawach.
Stan zapalny spowodowany tą jednostką chorobową mocno skorelowany jest z naszymi nawykami, tym samym, mamy bezpośredni wpływ na zaostrzenie bądź wyciszenie choroby.
Konkrety:
-
Dieta!
Głównym celem diety przy dnie moczanowej, jest ograniczenie puryn dostarczanych z pożywieniem. Co ważne:
„W badaniach NHNES III przeprowadzonych w USA w latach 1988–1994 w grupie 14 809 osób nie zaobserwowano zależności między stężeniem kwasu moczowego w surowicy krwi a zawartością białka ogółem w diecie. Natomiast stwierdzono dodatnią zależność między stężeniem kwasu moczowego w surowicy a spożyciem mięsa i owoców morza oraz ujemną ze spożyciem chudych produktów mlecznych.”
W skrócie nie chodzi o białko w ogóle, a jedynie o konkretne produkty, które powodują zwiększenie kwasu moczowego we krwi. Idąc dalej:
„Spożycie produktów roślinnych bogatych w związki purynowe, takich jak groszek, fasola, soczewica, fasolka szparagowa, szpinak i grzyby, nie było związane ze wzrostem stężenia kwasu moczowego we krwi, a co za tym idzie, nie zwiększyło ryzyka dny moczanowej.”
-
Alkohol!
W wiele badaniach wykazano, że wzrost spożycia alkoholu, mocno wpływa na podniesienie stężenie kwasu moczowego. Co ciekawe, okazuje się, że duże znaczenie ma rodzaj spożywanego alkoholu i tak największe szkody powoduje piwo i napoje spirytusowe z zastrzeżeniem, że spożycie piwa wiązało się z ponaddwukrotnie częstszym występowaniem dny moczanowej niż w przypadku napojów spirytusowych! Jedynie wino przeszło pozytywnie weryfikację, ponieważ w tym wypadku nie stwierdzono zależności między spożyciem wina a występowaniem dny.
-
Słodycze!
Kolejnym nie mniej ważnym czynnikiem wpływającym na poziom kwasu moczowego jest wysokie spożycie cukru i słodyczy! Fruktoza bezpośrednio wzmaga degradację adeniny, co prowadzi do wzrostu stężenia kwasu moczowego we krwi, natomiast glukoza stymuluje sekrecję insuliny, co prowadzi do hiperinsulinemii, co wpływa na reabsorbcję kwasu moczowego i sodu w cewkach nerkowych i obniżenie ich wydalania z moczem. Dodatkowo glukoza i fruktoza mogą być częściowo metabolizowane do kwasu mlekowego, który również hamuje wydalanie kwasu moczowego z moczem.
-
Intensywny wysiłek fizyczny!
Następnym ważnym i jednocześnie ciekawym w tym zestawieniu elementem mogącym podwyższyć stężeniem kwasu moczowego we krwi jest wysiłek fizyczny! Konkretnie chodzi o intensywny wysiłek fizyczny, czyli taki który oparty jest o procesy beztlenowe, ponieważ wskutek glikolizy beztlenowej wzrasta stężenie kwasu mlekowego, który hamuje wydalanie ksantyny i kwasu moczowego z moczem. Osobom z dną moczanową/hiperurykemią zaleca się wysiłek o małej intensywności tzw. wysiłek tlenowy, którego głównym substratem energetycznym są kwasy tłuszczowe!
Zawartość związków purynowych w najpopularniejszych produktach spożywczych!
Produkty spożywcze o najwyższej zawartości związków purynowych (> 400 mg kwasu moczowego:100 g)
Produkty spożywcze o najniższej zawartości związków purynowych (do 100 mg kwasu moczowego:100 g)
Główne zalecenia w leczeniu dny i hiperurykemii:
- ograniczenie spożycia produktów bogatych w przyswajalne związki purynowe (mięso, owoce morza);
- zmniejszenie spożycia alkoholu (piwo!), cukru i słodyczy;
- spożywanie odpowiedniej ilości warzyw, owoców, mleka i przetworów mlecznych oraz olejów roślinnych i ryb;
- wypijanie dużej ilości płynów;
- dbałość o uzyskanie/utrzymanie prawidłowej masy ciała;
- unikanie głodówek i szybkiego odchudzania;
- unikanie intensywnego wysiłku fizycznego (zalecana umiarkowana aktywność!)
Podsumowując, dna moczanowa i hiperurykemia zbierają żniwo wśród coraz większej liczby osób, dlatego warto w momencie okresowych badań kontrolować również poziom kwasu moczowego we krwi, ponieważ wczesna diagnoza może zaoszczędzić masę bólu i komplikacji.
Cytaty i wskazówki z książki: zbiorowe, Opracowanie. „Dietoterapia.” Wydawnictwo Lekarskie PZWL.